HAK NEDİR?

HAK NEDİR?

Devletin, hukuk düzeni tarafından koruma altına aldığı menfaatlere hak denir. Arapça bir kelime olan  hukuk Türkçede haklar anlamına gelmektedir.

Hak kelimesinin sözlükte birçok anlamı bulunmaktadır. Bunlar adalet, kazanç, doğruluk, emek karşılığı yetki ve ücret, paydır.

Hak denince hem doğal hem de hukuksal haklar akla gelmektedir. Yaşam hakkı doğal ve evrensel bir halktır. Yasal haklar ise toplum için çıkarılmış ve kanunlarla belirlenmiş haklardır. Örneğin seçme ve seçilme hakkı gibi.

İddia hakkı, başka birinin hak sahibi kişi için bir şey yapma ve yapmama hakkıdır. Özgürlük hakkı, insanların eylemde bulunma hakkıdır. Demokrasilerde oy kullanma ya da oy kullanmama hakkı mevcuttur. Bunlar negatif ve pozitif haklardır.

Hak, hak sahibine bir edinimi yerine getirme yetkisi verirken, başkalarına da bu yetki karşısında sorumluluklar yüklemektedir. Toplumda düzenin sağlanması için bir bireyin hakları belirlenirken başka bireyin bu haklar ile özgürlüğünün kısıtlanmaması haklara sınır getirmektedir.

HUKUKTA HAK

Vatandaşların devlete karşı sahip olduğu haklar kamu haklarıdır. Örneğin devlet memuru olmak gibi…

Kamu hakları dışında özel haklarda bulunmaktadır. Bunlar herkesin sahip olduğu mutlak haklardır. Ayrıca belirli kişilere sürülebilen nisbi haklarda özel haklara girmektedir.

Hukukta maddi mallar üzerindeki mutlak haklardan bahsedilmektedir. Bunlar; Ayni hak, sınırlı ayni hak ve maddi olmayan mallar üzerinde ki mutlak hak, şahıslar üzerinde ki haklar ve özel haklardan bahsedilmektedir.

Ayni hak bir eşya üzerindeki mutlak haktır. Sınırlı ayni hakta ise sadece eşyayı kullanma hakkı vardır. Telif hakları, maddi olmayan mallar üzerindeki haklardır. Velayet hakları şahıslar üzerindeki haklardır. Evlenme, boşanma, doğum gibi olaylarla göreli haklar ortaya çıkmaktadır.

HAKLAR NASIL KORUNUR?

Haklar iki şekilde korunur. Devlete başvurarak yetkili mahkemelerde dava açılabilir. Ya da kişi kendi hakkını korur. Kişinin kendi hakkını korumasına istisnai durumlarda izin verilmektedir.