HAKSIZ İKTİSAP NEDİR?

HAKSIZ İKTİSAP NEDİR?

Başka birinin zararına neden olacak şekilde kişinin kendi mal varlığında artış yaratmasına haksız iktisap denir. Başka birinin fakirleşmesine sebep olurken kendi mal varlığını arttırmak ya da azaltmadan koruyabilmektir.

BORÇLAR HUKUKU’NDA HAKSIZ İKTİSAP KANUNU

Borçlar Hukuku’ nda haksız iktisap üç bölüme ayrılmıştır. Bunlar sözleşmelerden kaynaklı, haksız eylemlerden kaynaklı ve nedensiz zenginleşmeden doğan borçlardır. Borçlar Kanunu’nun 77. maddesine göre haksız iktisap ile mal varlığı zenginleşen kişiler bu varlığı geri vermekle yükümlüdürler.

 Haksız iktisapta zarar gören taraf verdiğini geri isteme hakkı olduğunu öğrendiği süreyi izleyen iki yıl içinde dava açabilmektedir. Ya da bu hakkın doğumunu izleyen 10 yıl içinde dava hakkı bulunmaktadır. Bu sürelerden sonra haksız iktisap zaman aşımına uğramaktadır.

Zarar gören taraf haksız iktisapa uğrayarak borçlanmışsa dava hakkı zaman aşımına uğramış olsa bile borcu ödemek zorunda değildir.

Bir kişinin sebepsiz zenginleşmesine bağlı olarak diğer kişinin fakirleşmesinde zenginleşmenin iadesi her zaman geçerli değildir. Geçerli olduğu durum zenginleşmenin haksız yere olduğudur ve bunun ispat edilmesi gerekmektedir. Bazen de zenginleşme haksız olarak nitelendirilemez ancak haklı bir nedene de dayanmamaktadır. Bu tür durumlarda iade etmeyi gerektirir.

Haksız fiillerde bir tarafın maddi ve manevi zarar görmesi ile tazminat davası açma hakkı bulunmaktadır. Sebepsiz zenginleşme yani haksız iktisap da durum buna benzemektedir. Ortada haklı bir sebep yoktur, kişi başkasının varlığından ya da emeğinden zenginleşmiştir. Açılan dava sonucunda ispat edildiğinde aldığını geri iade etmek zorundadır.  Örneğin kişi geçersiz bir sözleşme ile karşı taraftan para almış ve zenginleşmiş ise bunu iade etmek zorundadır. Zarara uğrayan taraf bu zararını geri alabileceğini öğrendiği andan itibaren 2 yıl dava açma ve geri isteme hakkı vardır.