ÖLÇEK NEDİR?

ÖLÇEK NEDİR?

Yapılar başta olmak üzere herhangi bir proje yapılacağı boyutlarda çizilemeyecek kadar büyüktür. Bu yüzden tüm projeler kağıt üzerinde gösterilebilecek boyutlara kadar küçültülerek çizilmek zorundadır.

Başta haritacılık, mimarlı ve diğer tüm mühendislik projelerinde olmak üzere projelerin orijinal ölçülerine göre ne kadar küçültüldüğü bilgisine ölçek denmektedir. Genellikle bir kesir sayı olarak gösterilir. Örneğin 1/100 demek 1metrelik gerçek bir mesafeyi kağıt üzerinde 100 misli küçülterek yani 1 santimetre olarak gösterilmesi demektir. Proje üzerindeki bir mesafenin gerçekte ne kadar olduğunu anlamak için proje üzerinde ölçülen mesafe bu örnekte 100 ile çarpılır. Proje üzerinde 2 santimetrelik bir mesafe 2x100 yani 200 santimetre gerçek uzunluğa eşittir.

İşin gerektirdiği duruma göre değişik ölçek oranları kullanılır. Mimari projeler için genelde 1/5, 1/10, 1/20 gibi ölçekler detaylar için, 1/50,  1/100, 1/200 planlar ve kesitler için daha büyük ölçekler olan 1/500 ve 1/1.000 vaziyet planları gibi işlerde en çok kullanılan ölçeklerdir. Yapı işlerinde diğer mühendislik projeleri mimari proje ölçekleri ile uyumlu olarak çizilir ve bu bize karşılaştırma ve kontrol açısından kolaylıklar sağlar.

Daha da büyük ölçekler daha geniş ve büyük alanları göstermekte kullanılır. İmar planlarında 1/1.000, 1/5.000 ve gerekli durumlarda daha büyük ölçekler kullanılır. Haritacılık en büyük ölçeklerin kullanıldığı alandır. Haritacılıkta da gerçek uzunluklar ölçek oranına bölünerek kağıt üzerine geçer. Şüphesiz harita alanları bir şehri, bir ülkeyi hatta kıta ve dünyanın kendisini göstermeyi amaçlayabilir. Bu yüzden harita ölçekleri çok büyük olabilirler. Örneğin bir yerleşim bölgesi haritası 1/50.000, 1/100.000 oranında olabilirken 1/1.000.000 veya çok daha büyük ölçekler kullanılır. Ölçek büyüklüğü çizilen yerin büyüklüğüne ve kullanım amacının kendisine göre ayarlanır.