ŞAHSİ HAKLAR NEDİR?

ŞAHSİ HAKLAR NEDİR?

Kişilerin eşya ve mallar üzerindeki hakları Medeni Kanunu’ nun Eşyalar Hukuku ile düzenlenmiştir. Bu kanuna göre kişinin sahip olduğu eşyanın üzerindeki hakimiyetini sağlayan ve taraf olan muhataplara tesis edilebilen hakları Şahsi Haklar yani kişisel haklar olarak adlandırılır.

Şahsi haklar bir eşya üzerinde ayni haklara, yani o eşya üzerinde doğrudan doğruya egemenlik hakkına işaret eder. Ayni hakka sahip olan kişinin bunu başkasının kullanımına belli koşullar ile izin vermesi durumunda oluşabilecek hukuki durumlarda bir ayni hak sahibi ve karşı taraf olarak bir borçlu taraf oluşmuş olur.

ŞAHSİ HAKLARIN ÖZELLİKLERİ

Şahsi haklar aynidir. Yani, o sahip olunan maddi mallar üzerinde bir hakimiyet ve tasarruf hakkına sahiptir. Kişi ayni haklarını başka kişi veya kişilere kullanma veya satış hakkını verebilir veya kendisi bir hak alabilir. Bu hakkı verdiğinde diğer kişi veya kişiler ile hukuki bir ilişki kurulmuştur. Arada kurulan bu hukuki ilişki bağlamında taraflar şahsi hakkının karşılığını talep edebilir.

Ayni haklardan biri olan şahsi haklar, hamiline aralarındaki hukuki ilişkiye istinaden bir ya da birden fazla şahıstan bir şeyin verilmesini ya da yapılmasını isteme iradesini tanıyan haklardır. Hakka riayet edilmesi ya da hakka esas teşkil eden edimin yerine getirilmesini talep etme durumunda şahsi haklardan söz edilebilir. Şahsi haklar satılabilir veya belli bir karşılığı alınarak belli bir süre için kullanım hakkı olarak başkasına verilebilir. Şahsi haklar mevcut bir eşya veya taşınmaz hakkında olabildiği gibi mevcutta henüz bulunmayan bir eşya üzerinde de olabilir. Henüz bitmemiş bir dairenin satın alınması gibi. Taşınmazın el değiştirmesi durumuna ayni irtifak denir.

Satışlar haricinde intifa yani başkasının malından üzerinde anlaşılan belli kurallar çerçevesinde yararlanma hakkı, sükna yani oturma hakkı, kira akdi, satış akdi gibi akitler sonucunda kurulan şahsi haklara örnek olarak verilebilir.

Şahsi hakların kayıt altına alınması şahsi hakkın kuvvetlendirilmesi ve üçüncü kişilere karşı ileri sürülebilir hale getirilmesini kolaylaştırır.

Şahsi hakların devir ve intikali mümkündür. Sözleşmede aksi belirtilmediği sürece şahsi haklar devredilebilir.