TABİYET NEDİR

TABİYET NEDİR?

Arapça kökenli bir kelime olan tabiyet kelimesi vatandaşlık, yurttaşlık, bağımsızlık ve uyruk anlamında dilimize geçmiştir. Kişilerin siyasi ve hukuki bağı yani uyruğundan bahsederken tabiyet kelimesi kullanılmaktadır. 

Uyruk anlamındaki tabiyet vatandaşlık değiştirmeden etkilenmemektedir. Başka bir uyruktan biri Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığına geçtiğinde tabiyeti değişmemektedir. Uyruğu vatandaşlığını değiştirmeden önceki uyruğudur.

Vatandaşlık anlamında kullanılan tabiyet ise kişinin bulunduğu ülkede ikamet etmesi, evlenmesi ve yatırım yapması ile olmaktadır.

Tabiyet, şahısları devlete bağlayan hukuki ve siyasi bağdır. Yani şahısları bir devletin parçası yapar. Milliyet ise şahısları milletin parçası yapar. Buradan anlaşılan tabiyet uyrukluk, vatandaşlık da yurttaşlık anlamına gelir.

Tabiyetin genel ilkeleri 1964 yılında Türk Vatandaşlık Kanunu ile belirlenmiştir. Bunlar asli ve müktesep tabiyettir. Asil tabiyet, kan ve toprak bağı ile yani doğuştan kanundan doğan tabiyettir. Müktesip tabiyet ise sonradan kazanılan yani evlilik, evlat edinme, muhaceret ve mübadele şeklinde olmaktadır.

Asil tabiyete örnek verecek olursak Türk anne ve Türk babadan olan çocuk Türkiye’ de ya da başka bir ülkede doğduğunda Tabiyeti Türk’tür. Anne Yabancı baba Türk tabiyetinden ise çocuğun tabiyeti kanuna göre Türkiye Cumhuriyetidir. Tersi durumda çocuk yabancı uyruklu yani babasının uyruğundan kabul edilir.

Tabiyet, sadece kişiler için değil mallar içinde geçerlidir. Örneğin gemiler, uçaklar için tabiyet bağlı oldukları devlettir. Türkiye uyruklu gemi gibi…

Gemilerde tabiyet bayrak çekme kuralı ile tespit edilmektedir. Türk Ticaret Kanunu’nun 940. maddesinde gemilere Türk Bayrağı çekme hakkı ve yükümlülüğü anlatılmaktadır. Bu demek oluyor ki her Türk gemisi Türk Bayrağı çeker. Türk vatandaşlarının malik olduğu gemiler Türk gemisidir. Türk tabiyetinde ki gemilerin tasdiknamesi sicil memurluğu tarafından verilmektedir.

VERGİLENDİRME YETKİSİNDE TABİYET İLKESİ

Tabiyet ilkesi uyrukluluk ilkesi olarak ülke vatandaşlarının yurtiçi ve dışında vergiye tabi işlemler nedeniyle elde ettikleri kazanımlar vergilendirilmektedir. Tabiyet ilkesi ikametgâh ilkesi ile birlikte uygulanan şahsi bir ilke konumunda olup, ikametgâh ilkesinin geliştirilmiş bir türüdür.