YAPI ALACAKLISI İPOTEĞİ NEDİR

YAPI ALACAKLISI İPOTEĞİ NEDİR?

Yapının inşaatı sırasında çalışanların veya taşeronların bu yapı üzerinde mal sahibine karşı ipotek hakkı bulunmaktadır. Buna yapı alacaklısı ipoteği denir. Binayı yapan kişiler veya taşeron firma haklarını güvence altına almak için yapıya gayrimenkul rehini uygulaması ile yapı alacaklısı ipoteği koydurabilirler. Türk Medeni Kanunu’nun 895, 896, 897. maddelerinde taşeron ve yapıyı yapan kişilere bu hak doğmuştur. Yapı alacaklıları üç ay içinde tescil talebinde bulunmalıdırlar.

Türk Medeni Kanunu, mal sahibinin bu rehin talebine rıza göstermesi hususunda yükümlülük getirmiştir. Eğer mal sahibi bu talebe rıza göstermezse yapı alacaklısı kişiler tescile zorlama davası açma hakkına sahiptirler. İpotek tescil hakkının tescil davası sırasında taşınmazın el değiştirmesini engellemek için yapı alacaklısı muvakkat tescil şerhi isteyebilir.

Taşeronlar, yapıyı belirtilen süre içinde tamamlayarak teslim borcunu yerine getirmezlerse ücret isteme hakkına sahip değillerdir. Ancak ücret isteme hakkını kazanarak alacaklarını elde edememeleri durumunda taşınmaz üzerindeki diğer rehinlere göre öncelikli rehin hakkı bulunmaktadır. Türk Medeni Kanun’a göre yapı alacaklısı ipotek hakkı tapuya kayıtlı taşınmazlar üzerinde kurulabilmektedir. Yapıyı inşa edenler ve taşeronlar tarafından yürütülmüş imalatlar sonucu üzerinde katma değer yaratılmış taşınmaza yapı alacaklısı ipoteği konmaktadır.

Yapı alacaklısı ipoteği, arazilere, tapu kütüğünde ayrı sayfaya kaydedilen sürekli ve bağımsız haklar ile kat mülkiyetine geçilmiş bir binanın bağımsız bölümleri üzerine kurulabilir. Ayrıca kamu mallarının ipoteği,  değeri paraya çevrilebilecek yapılarda söz konusudur.

Elbirliği mülkiyetine sahip taşınmazlarda, yapı alacaklısı ipoteği ortaklarının tümünün rızası ile taşınmazın tamamına konmaktadır.

Yapı alacaklıları taşeronlar dışında taşınmaz üzerinde yapının gerçekleşmesi için emek harcayan ya da malzeme veren zanaatkar ve alt yüklenicilerdir. Bu kişiler yapı alacaklısı ipotek haklarından önceden feragat edemezler.