ZAMANAŞIMI NEDİR?

ZAMANAŞIMI NEDİR?

Zamanaşımı, kanun kapsamında belirtilmiş sürenin sona ermesi ile kişinin bir yükümlülükten kurtulması, hak talebini kaybetmesi ya da bir hak kazanmasıdır. Zamanaşımından genellikle Borçlar Hukuku ve Ceza Hukuku’ n da bahsedilmektedir. Hukuk kurallarına göre belirtilmiş sürenin sonucunda hüküm ve haklar zamanaşımına uğrayarak sona erer.

ZAMAN AŞIMI SÜRESİ NE KADARDIR?

Hukuki durumun niteliğine göre zamanaşımı süreleri de farklılık göstermektedir. Belirlenmiş tek bir tane zamanaşımı süresi yoktur. Kamu davalarının durumlarına göre zamanaşımı süreleri belirlenmiştir. Bazı davalarda ise zamanaşımı öne sürülemez. Borçlar Hukuku’ n da zamanaşımı borçluya borcunu ödemekten kaçınma hakkı vermektedir. Ceza davalarında hakim zamanaşımını resen dikkate alırken, hukuk davalarında zamanaşımının defi ile öne sürülebilir.

Ceza Hukuku’ n da görülen kamu davalarının zaman aşımı sürelerinden bahsedecek olursak;

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası için 30 yıl, müebbet hapis cezasına 25 yıl, 20 yıldan fazla olan hapis cezaları için 20 yıl, 5 ile 20 yıl hapis cezaları için 15 yıl, 5 yıldan az hapis veya para cezası için 8 yıl zamanaşımı vardır ve bu sürelerin geçmesi ile dava düşmektedir.

Zamanaşımında bir başka belirleyici hususta suçlunun suçu işlediği anda ki yaşıdır. Örneğin suçu işleyen 12- 15 yaş aralığında ise belirtilen zaman aşımı süresi yarıya inmekte, 15 – 18 yaş aralığında olanlar içinde zamanaşımının 2/3’ ü esas alınmaktadır. Bu sürelerin sonunda dava düşmektedir.

Hukuk ya da ceza davalarında zamanaşımı süresi kanunlarla belirtilmiştir. Bu süre geçtikten sonra, kamu davası açılamaz,  açılmış ise dava durdurulur.

Borçlar Hukuku’ n da zamanaşımı, dava hakkının yasada belirtilen süre içinde kullanılmaması halinde borçluya borcunu ödememe olanağı veren hukuki savunma şeklidir. Zamanaşımına uğrayan borcun faiz ve diğer alacakları da zamanaşımına uğramaktadır.